Δρ Χρίστος Π. Δημητρίου, MD FRCA, Αναισθησιολόγος 26/01/21

Ο τοκετός είναι ένα σημαντικό ορόσημο στη ζωή κάθε γυναίκας και είναι γενικά μια ευχάριστη εμπειρία. Ωστόσο, η γέννηση μιας νέας ζωής είναι μια δύσκολη και επώδυνη διαδικασία για τη γυναίκα, γι’ αυτό και οι γυναίκες ιστορικά έχουν χρησιμοποιήσει διάφορες τεχνικές για την ανακούφιση από τους πόνους του τοκετού. Ανάμεσα σε αυτές τις τεχνικές, μόνο η επισκληρίδιος αναλγησία, γνωστή και ως «ανώδυνος τοκετός», προσφέρει πραγματική ανακούφιση από τον πόνο κατά τη διάρκεια του τοκετού.

Τι είναι η επισκληρίδιος αναλγησία; Είναι μια τεχνική στην αναισθησιολογία που επιτυγχάνει την απώλεια της αίσθησης του πόνου σε μια περιοχή του σώματος, στην προκειμένη περίπτωση στην κοιλιά, τα γεννητικά όργανα και το περίνεο.

Πώς γίνεται Όταν έχει ξεκινήσει ο τοκετός και αν δεν υπάρχουν συσπάσεις, ένας αναισθησιολόγος μπορεί να εκτελέσει μια επισκληρίδιο, δηλαδή να εισάγει ένα λεπτό πλαστικό σωλήνα (καθετήρα) μέσω μιας ειδικής βελόνας στον επισκληρίδιο χώρο (ένας χώρος στη σπονδυλική στήλη που περιβάλλει τον νωτιαίο μυελό). Η βελόνα εισάγεται στην κάτω πλάτη με λίγη τοπική αναισθησία και η βελόνα αφαιρείται μόλις εισαχθεί ο καθετήρας. Μέσω αυτού του καθετήρα, ο αναισθησιολόγος θα χορηγήσει φάρμακα (κυρίως τοπικά αναισθητικά) μέχρι η γυναίκα να «μουδιάσει» και να μην αισθάνεται πλέον πόνο κατά τη διάρκεια του τοκετού. Ο καθετήρας θα παραμείνει στη θέση του για όλη τη διάρκεια του τοκετού και ο αναισθησιολόγος θα μπορεί να επαναλάβει τις δόσεις του τοπικού αναισθητικού κατά διαστήματα, διατηρώντας έτσι το επιθυμητό επίπεδο «μουδιάσματος» και αναλγησίας για πολλές ώρες.

Συχνές ερωτήσεις

Όχι. Ο αναισθησιολόγος χρησιμοποιεί τοπική αναισθησία για να εισαγάγει τη βελόνα στην πλάτη. Η γυναίκα θα αισθανθεί ένα τσίμπημα, κάποια πίεση στην πλάτη της και ίσως μια παράξενη αίσθηση σαν μικρό ηλεκτρικό σοκ όταν εισάγεται ο καθετήρας. Τίποτα από αυτά δεν είναι ιδιαίτερα επώδυνο.

Όχι. Ο μεγαλύτερος μύθος γύρω από την επισκληρίδιο είναι η παράλυση, η οποία είναι εντελώς αβάσιμη, καθώς η πιθανότητα μιας τέτοιας επιπλοκής είναι μηδενική.

  1. Η επισκληρίδιος μπορεί να αποτύχει μερικώς ή εντελώς.
  2. Ναυτία και εμετός λόγω παροδικής πτώσης της αρτηριακής πίεσης.
  3. Ο «πονοκέφαλος της επισκληρίδιας». Ίσως η πιο σοβαρή από τις πιθανές επιπλοκές, εμφανίζεται σε περίπου έναν στους εκατό με έναν στους διακόσιους επισκληρίδιους. Ο πονοκέφαλος είναι συνήθως σοβαρός και μπορεί να διαρκέσει για πολλές ημέρες, αλλά είναι θεραπεύσιμος στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων.
  4. «Μουδιασμένα πόδια». Η επιστροφή της αίσθησης και της κίνησης του σώματος είναι βέβαιη και συμβαίνει μεταξύ τριών και δέκα ωρών μετά τη χορήγηση της τελευταίας δόσης, ανάλογα με τη δοσολογία που χρησιμοποιήθηκε.
  5. Αδυναμία ούρησης. Υπάρχει ανάγκη εισαγωγής καθετήρα ούρων στην ουροδόχο κύστη για μερικές ώρες.
  6. Φαγούρα στο σώμα και ρίγος.
  7. Μια ελαφρά αύξηση της πιθανότητας χρήσης εμβρύου ή αναρρόφησης με βεντούζα.
  8. Πόνος στην πλάτη. Πολύ συχνά προϋπάρχων, προκαλούμενος ή επιδεινωμένος από την εγκυμοσύνη και τον τοκετό, σπάνια προκαλείται από την επισκληρίδιο.
  9. Νευρικός τραυματισμός. Αυτή είναι μια σπάνια επιπλοκή. Ακόμη και αν συμβεί, η βλάβη στο νεύρο είναι συνήθως παροδική και αναστρέψιμη.
  10. Ολικός νωτιαίος αποκλεισμός. Μια σπάνια επιπλοκή που μπορεί να απαιτήσει γενική αναισθησία για τη θεραπεία της.
  11. Αλλεργική αντίδραση/αναφυλαξία στα τοπικά αναισθητικά φάρμακα. Σπάνια επιπλοκή.

Πολλές γυναίκες απλά θέλουν να αποφύγουν τον πόνο και τη δυσκολία του τοκετού, καθώς η επιστήμη τους προσφέρει αυτή την επιλογή με ελάχιστο κίνδυνο. Σε άλλες περιπτώσεις, η επισκληρίδιος συνιστάται για καθαρά ιατρικούς λόγους, όπως σε εγκυμοσύνες υψηλού κινδύνου, τοξιναιμία κύησης (προεκλαμψία) και τοκετούς που έχουν αυξημένη πιθανότητα να καταλήξουν σε καισαρική τομή για οποιοδήποτε λόγο. Σε μια τέτοια περίπτωση, η επισκληρίδιος μπορεί να χρησιμεύσει ως αναισθητικό για να προχωρήσει άμεσα και με ασφάλεια σε καισαρική τομή χωρίς την ανάγκη γενικής αναισθησίας.

Οι αντενδείξεις περιλαμβάνουν:

  1. Άρνηση από τη γυναίκα για οποιονδήποτε προσωπικό λόγο.
  2. Διαταραχές πήξης αίματος ή λήψη αντιπηκτικών φαρμάκων για θεραπευτικούς λόγους.
  3. Τοπική λοίμωξη του δέρματος της πλάτης ή σοβαρή γενικευμένη λοίμωξη.
  4. Ορισμένες περιφερικές νευροπάθειες.
  5. Ορισμένες καρδιακές παθήσεις (π.χ. σοβαρή στένωση αορτής).
  6. Γυναίκες με σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ) μερικές φορές αρνούνται να κάνουν επισκληρίδιο.
  7. Γυναίκες με γνωστή αλλεργία στα τοπικά αναισθητικά φάρμακα.

Ναι, μπορείτε να έχετε απεριόριστο αριθμό.

 

 

Συμπέρασμα Ο ανώδυνος τοκετός μέσω επισκληριδίου αναλγησίας εξακολουθεί να είναι ένα ταμπού θέμα, παρά τη διαδεδομένη καθημερινή χρήση του στις ανεπτυγμένες χώρες και την αποδεδειγμένη ασφάλεια και υπεροχή του έναντι άλλων μεθόδων αναλγησίας κατά τον τοκετό. Η σωστή χρήση και εφαρμογή του μετατρέπει τον τοκετό από μια δύσκολη και επώδυνη διαδικασία, σε μια ευχάριστη και ανώδυνη εμπειρία για χιλιάδες γυναίκες σε όλο τον κόσμο. Η απόφαση για τη χρήση του θα πρέπει να λαμβάνεται από την ίδια τη γυναίκα μετά από προσεκτική σκέψη και φυσικά μετά από συζήτηση με τον αναισθησιολόγο και τον μαιευτήρα της, ώστε τα οφέλη της επισκληριδίου να σταθμιστούν σωστά σε σχέση με τους μικρούς κινδύνους. Εάν υπάρχει σοβαρή αντένδειξη για τη χρήση επισκληριδίου, ο αναισθησιολόγος μπορεί να προσφέρει ενδοφλέβια φάρμακα κατάλληλα για αναλγησία στον τοκετό.